- 13 Kasım 2021
Dünya Şampiyonları 1937 – 1969
Mikhail Botvinnik (1948-1957, 1958-1960, 1961-1963) Tam adı Mikhail Moiseyevich Botvinnik’tir. 17 Ağustos 1911’de günümüzde Finlandiya sınırları içerisinde bulunan Kuokkala’da doğmuştur. Botvinnik; 2 kere dünya şampiyonluğunu kaybedip 3 kere geri almasıyla, kendi adını taşıyan okulunda Kasparov, Karpov gibi isimleri yetiştirmesiyle ve satranç teorisine yaptığı katkılarıyla satranç tarihinde ayrı bir yere sahiptir.
Satranca geç bir yaş olan 12 yaşında başlamış olsa da hızla ilerlemiştir. 16 yaşında usta unvanı almış ve 20 yaşında Sovyetler Birliği şampiyonu olmuştur. 1946 yılında Alekhine’in ani ölümü ile bilinmeze giren Dünya Satranç Şampiyonluğu mücadelesi için Fide 1948 yılında bir turnuva organize etti ve Botvinnik bu mücadeleyi 3 puan farkla birinci bitirdi. Smislov’u 3-2, Keres’i 4-1, Reşevski’yi 3.5-1.5 ve Dr. Euwe ‘yi 3.5-1.5 yenerek Dünya Satranç Şampiyonu olmuştur.
Eski Kurallara göre Dünya Şampiyonu olabilmek için şampiyonu yenmek gerekiyordu.Yani mücadele beraberlikle sonuçlandığında unvan eski şampiyonda kalıyordu. Botvinnik 1951 ve 1954 yıllarında Bronstein ile Dünya şampiyonluğu maçına çıkmış ve her iki maçtan da beraberlikle ayrılarak ünvanını korumuştur.1957 yılında Smyslov’a karşı kaybetmiş ama sadece bir sene sonra unvanı geri almıştır. 1960 yılında Tal’a karşı ünvanını kaybetmiş fakat 50 yaşında iken unvanını tekrar geri almıştır. 15 yıl süren uzun ve yorucu mücadelelerin ardından Botvinnik 8. kez unvanını korumak için ‘ Demir Tigran’ lakaplı Petrosyan’ın karşısına çıkmış ve maçı kaybederek satranç hayatını sonlandırmıştır.
Satrancı bilim olarak ele alan ilk oyuncu olan Botvinnik 83 yaşında Moskova’da hayata veda etmiştir.
Vasily Smyslov (1957 – 1958)
Vasily Vasilyevich Smyslov, 1921’de Moskova’da doğmuştur. Smyslov’un babası kuvvetli bir oyuncuydu. Bundan faydalanan Smyslov 17 yaşında SSCB Gençler Şampiyonasını kazanmıştı.
Smyslov, 1940’ların sonlarından itibaren dünyanın en iyi oyuncularını arasına girmeye başladı.
1948’de Dünya Şampiyonası’nda ikinci olup 1953’te Zürih Adaylar Turnuvasını kazanmasıyla Botvinnik’in rakibi oldu. Maç beraberlikle sonuçlandığından Botvinnik unvanını korumuş oldu.
Sonrasında yine Amsterdam Adaylar Turnuvasını kazandı ve Botvinnik’i 12.5-9.5 yenerek Dünya Şampiyonu oldu. Ertesi yıl rövanşta ise 12.5-10.5 kaybederek unvanını kaybetti.
Sakin oyun stiliyle satranç tarihinin en büyük oyun sonu ustalarından birisi olarak kabul edilir. Ayrıca açılış teorisine de büyük katkıları olmuştur. Vasily Smyslov, 89 yaşında hayatını kaybetmiştir.
Mikhail Tal (1960 – 1961)
“Riga Sihirbazı” olarak da adlandırılan Tal, 1936’da bugünkü Letonya’nın başkenti Riga’da doğdu. Babası sayesinde erken yaşta satranca başladı. 1953’te Sovyet Ustası unvanını aldı.
Satranç tarihinin en popüler dünya şampiyonlarından birisidir. 1957’de Sovyetleri Birliği Şampiyonasını kazandıktan sonra müthiş bir hızla yükselerek Botvinnik’i yenip dünya şampiyonu olmayı başardı.
1957-60 yılları arasındaki formunu sonrasında yakalayamamasındaki en önemli etken geçirdiği kronik böbrek rahatsızlığıdır. Tal 1988’de ilk resmi olmayan Dünya Blitz Şampiyonu oldu. Karışık konumlarda çok kısa sürelerde doğru şekilde varyantları hesaplayabiliyordu ve bu riskli oyun tarzı dünya şampiyonu olana kadar olan dönemde onu çağdaşlarından ayıran özelliğiydi. Psikolojik satranca ve rakibe göre zorluk çıkarmaya önem veren Lasker’in de bir takipçisiydi. Böbrek rahatsızlığı olan Tal, hayatının son maçında Vladimir Akopian’ı yendikten hemen sonra hastanede yaşama gözlerini yummuştur.
Tigran Petrosian (1963 – 1969)
Tigran Vartanovich Petrosian 1929’da Tiflis’te doğdu. Curaçao 1962 Adaylar Turnuvasını kazanmasıyla Botvinnik’in rakibi oldu. Sabırlı oyunuyla Botvinnik’e karşı zafer elde etti. 1966’da Spassky’e karşı 12.5-11.5 kazanarak unvanını korumayı başarmıştır. Erivan Devlet Üniversitesi’nde Satranç Mantığı başlıklı teziyle master programını tamamlamıştır. 1969’da ise Spassky’e 12.5-10.5 kaybetti. Petrosian, 1984’te Moskova’da mide kanserinden hayatını kaybetti.
Dokuzuncu dünya şampiyonu, tüm dünya şampiyonlarının içinde yenilmesi en zor olanlardan birisiydi. Müthiş direnci ve sabırlı oyun tarzı onun en önemli özellikleridir. En az yenilen ama kazanç oranı da biraz düşük olması nedeniyle az turnuva kazanan dünya şampiyonlarından birisidir. Petrosian Şah-Hint ve Vezir-Hint açılışlarında kendi adıyla anılan iki sisteme önemli katkılarda bulunmuştur.